آغاز برنامه مطالعات میدانی محوطه جهانی نقش رستم

به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی وزارت میراث فرهنگی، به دعوت پایگاه میراث جهانی تخت جمشید تعداد ۱۵ نفر عضو هیات علمی دانشگاه شیراز از متخصصان گروه‌های آموزشی و پژوهشی این دانشگاه در رشته‌های زمین‌شناسی، شهرسازی، باستان‌شناسی، معماری، مرمت و اقلیم‌شناسی برای بررسی محوطه جهانی نقش رستم و علل آسیب‌ها گردهم آمدند تا بررسی‌ها و نتایج مشاهدات خود را که سرتاسر این محوطه باستانی انجام دادند، با تشکیل یک کارگاه علمی ارائه دهند.

دراین‌باره علیرضا عسکری چاوردی، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید و نقش رستم در این باره گفت: ضروری است این محوطه باستانی ارزشمند پس از نقشه‌برداری دقیق با روش ژئوالکتریک و ژئومغناطیس بررسی شود تا بتوان از مسیرهای احتمالی و وجود آبراهه‌ها و کانال‌های هدایت آب دوره هخامنشی و ساسانی اطلاع پیدا کرد.

او افزود: در صورت نیاز، مسیرهای احتمالی قنات‌ها، چشمه فصلی در مسیر گسل‌ها و چاه‌های احتمالی ذخیره آب را شناسایی کرد و محدوده کاوش‌های پیشین روی نقشه‌ها مشخص شود و در تطبیق با فروشست‌ها و چاله‌های جدید مکان‌یابی آن‌ها در تطبیق با کاوش‌های پیشین انجام شود.

این باستان‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه شیراز با بیان اینکه آبراهه‌های داخل محوطه در محدوده بارو، پاک‌سازی و دوباره احیا و همچنین حوضچه آرامش و بندهای بالای صخره کوه نقش رستم لایروبی شود، تصریح کرد: باید مسیر قنات‌ها نیز مشخص شود و زهکشی‌های لازم در سرتاسر پیرامون محوطه انجام  و انباشت‌های خاک حاصل از کاوش‌های پیشین به بخش دیگری انتقال یابد و سازه اصلی باروی خشتی محوطه نقش رستم، کاوش، حفاظت و احیا شود.

عسکری چاوردی گفت: ناودان‌های سنگی در این مجموعه، مرمت، حفاظت و عملیات ملات گذاری قیر در بستر گسل‌ها و منفذهای آب انجام شود، همچنین با مطالعات «جی پی آر» تمام آرامگاه‌های نقش رستم بررسی و پایش شود.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید و نقش رستم درباره رانش و پایش بنای کعبه زرتشت نیز گفت: علاوه بر به‌کارگیری دستگاه «جی پی اس استاتیک» در پشت‌بام بنا، عملات زهکشی موقت دورتادور بنا انجام شود اما برای حفاظت کامل آن  علاوه بر مرمت و حفاظت سازه بنا، آزمایش مکانیک خاک برای شناخت بستر اصلی زمین تا عمق ۱۰۰ متر در محوطه نقش رستم انجام شود. 

او تأکید کرد: برنامه مطالعات میدانی نقش رستم آغاز شده است و مرحله‌به‌مرحله گزارش‌های تکمیلی آن ارائه می‌شود.

مجموعه آرامگاهی هخامنشی همراه با بنایی معروف به کعبه زرتشت در مکان معروف به نقش رستم در فاصله ۷ کیلومتری شمال غربی تختگاه تخت جمشید ساخته‌ شده است. در این مجموعه بزرگ تعداد ۲۳ اثر باستانی مانند آرامگاه‌ها، بنای کعبه زرتشت، نقش برجسته‌ها و کتیبه‌ها وجود دارد.

این مجموعه بزرگ در حاشیه شمالی شهر پا رسه واقع‌ شده است و از نظر ارتباط فضایی و مکانی دو محوطه مهم باستانی نقش رستم و تختگاه تخت جمشید از نظر کارکردی به هم وابسته و با هم مرتبط بوده است. شهر پارسه، یک واحد شهری متشکل از بخش‌های مختلف از دوره عیلامی، هخامنشی، سلوکی، اشکانی، ساسانی و اسلامی بوده است که بازسازی این شهر تاریخی در محدوده حریم درجه یک تخت جمشید به استناد مدارک بجای مانده قابل‌تصور و درک است. 

چنین به نظر می‌آید که مرزهای این شهر در محدوده حریم یک در اطراف صفه تا شمال به سمت نقش رستم و استخر منطبق باشد.

مجموعه نقش رستم به استناد آثار مکتوب بجای مانده نظیر کتیبه‌های میخی دوره هخامنشی و خطوط باستانی دوره ساسانی در دوره هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی همواره مورد استفاده و تکریم بوده است. در دوره هخامنشی ارتباط مجموعه آرامگاهی نقش رستم به‌عنوان بخش مهم و کارکردی شهر پارسه در حاشیه شهر اما مرتبط با تختگاه تخت جمشید بوده است.

بنابراین گزارش در پی بارندگی سیل‌آسا در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ در محوطه تاریخی و ارزشمند نقش رستم، فرونشست‌های متعددی به دو صورت خطی (پیوسته) و نقطه‌ای (حفره‌ای) در بخش‌های مختلف محوطه رخ‌ داده است.