آخرین سفر رئیس جمهور فقید، برای افتتاح یک طرح عمانی 20 ساله بود
به گزارش همشهری آنلاین، آخرین سفر رئیس جمهور فقید، برای افتتاح یک طرح عمانی 20 ساله بود و در آن، طرح سد قیز قلعه‌سی و تکمیل و توسعه سد خداآفرین که به شکل مشترک میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان اجرا شده است، با حضور روسای‌جمهور ۲کشور به شکل رسمی افتتاح و بهره‌برداری از آنها آغاز شد. در این برنامه مشترک، سیدابراهیم رئیسی و الهام علی‌اف، روسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان با حضور در نقطه صفر مرزی و محل اجرای سد مشترک «قیز قلعه‌سی»، این سد را که به‌منظور تکمیل بهره‌برداری از سد خداآفرین در بالادست رودخانه مرزی ارس احداث شده است، به شکل رسمی افتتاح کردند.
قیزقلعه‌سی کجاست؟
سد قیز قلعه‌سی در ۲۲۰کیلومتری شمال‌شرقی شهر تبریز و در ۱۲کیلومتری پایین‌دست سد مخزنی خداآفرین روی رودخانه ارس و در مرز ایران و آذربایجان احداث شده است. عملیات اجرایی این پروژه از ۱۳۸۵آغاز شد و در حال حاضر پیشرفت این پروژه ۱۰۰ درصد است. به‌دنبال بهره‌برداری از سد قیز قلعه‌سی حجم آب ذخیره شده در سد خداآفرین که در بالادست سد قیز قلعه‌سی قرار دارد از طریق کانال به دشت‌های آذربایجان‌شرقی، اردبیل و جمهوری آذربایجان به میزان ۲میلیارد مترمکعب در سال و به وسعت ۷۴هزار هکتار تزریق خواهد شد و علاوه‌بر تامین ۲۷۰گیگاوات ساعت برق در سال زمینه توسعه بخش‌های گردشگری و کشاورزی را نیز فراهم می‌کند. سد قیز قلعه‌سی از نوع خاکی با هسته رسی و به ارتفاع ۳۷متر از پی با طول تاج ۸۳۴متر است و ۲.۱میلیون مترمکعب حجم بدنه دارد.
این ۲ سد مکمل یکدیگر هستند
طرح جامع خداآفرین به طراحی و ساخت ۲سد خداآفرین و سد قیز قلعه‌سی روی رود ارس و در مجاورت مرزهای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان اشاره دارد که در واقع این ۲سد را باید مکمل یکدیگر عنوان کرد. با وجود افتتاح سد خداآفرین در ۱۳۸۵شمسی و شروع آبگیری این سد، اما به واسطه عدم‌احداث و راه‌اندازی سد قیز قلعه‌سی امکان بهره‌برداری حداکثری از سد خداآفرین برای ۲کشور ایران و آذربایجان وجود نداشت. اکنون با احداث و تکمیل سد قیز قلعه‌سی، امکان بهره‌برداری حداکثری از حجم آب ذخیره شده در سد خداآفرین با انتقال آن از طریق سد قیز قلعه‌سی به اراضی کشاورزی در استان‌های آذربایجان‌شرقی، اردبیل و خاک جمهوری آذربایجان و نیز افزایش ظرفیت تولید برق فراهم شده است. با تکمیل سد قیز قلعه‌سی و نهایی شدن طرح جامع خداآفرین، مزایای اقتصادی و اجتماعی فراوانی در نقطه صفر مرزی در شمال‌غرب کشور فراهم می‌شود که ازجمله این موارد می‌توان به تثبیت کشاورزی و دامداری منطقه، توسعه گردشگری و جذب مهاجر اشاره کرد.
یک سد، ۴۰هزار شغل ایجاد می‌کند
این سد بزرگ‌ترین و مهم‌ترین پروژه مرزی استان آذربایجان‌شرقی و اردبیل است که علاوه‌بر تامین آب بزرگ‌ترین شبکه آبیاری زهکشی شمال‌غرب کشور، باعث تقویت دیپلماسی آب و حسن همجواری و افزایش تعاملات مناسب با جمهوری آذربایجان نیز می‌شود. همچنین پیش‌بینی می‌شود بهره‌برداری از این طرح با توسعه و رونق کشاورزی و اقتصادی منطقه زمینه ایجاد اشتغال بالغ بر ۴۰هزار نفر را به شکل مستقیم و غیرمستقیم فراهم آورد.
آخرین افتتاح رئیس جمهور شهید
طرح عظیم خداآفرین شامل سد مخزنی خداآفرین، سد قیزقلعه‌سی، کانال و شبکه پایاب، جاده‌های جایگزین و غیره است که پس از ۲۰سال به بهره‌برداری رسیده است. حوضه آبریز ارس در کشورهای ایران، ترکیه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان قرار داشته و این رودخانه مرزی همواره محل ارتباط دیپلماتیک این ۴ کشور بوده و از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ بهره‌برداری از سد قیز قلعه‌سی نیز نشانگر دیپلماسی موفق آبی دولت آیت‌الله رئیسی است، چرا که تعاملات با جمهوری آذربایجان را افزایش داده و صیانت از ۲ پل تاریخی در مخزن سد نیز موجب توسعه فرهنگی کشورها خواهد بود.
سد قیزقلعه‌سی، به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین پروژه مرزی استان آذربایجان‌شرقی در نتیجه رویکرد و سیاست «تعامل همه‌جانبه با همسایگان» از سوی دولت سیزدهم، مورد بهره‌برداری رسمی قرار گرفته است. با افتتاح این پروژه ۲۰ساله که با توان و دانش مهندسان ایرانی طراحی و احداث شده است، هردو کشور ایران و آذربایجان از دستاوردهای اجرای این طرح مهم منتفع می‌شوند.
از جمله مشخصات سد قیزقلعه‌سی، می‌توان به ۵۰۰هزار مترمکعب حجم بتن‌ریزی، ۴۲کیلومتر طول حفاری و تزریق و امکان تولید ۸۰ مگاوات برق اشاره کرد. با بهره‌برداری از سد قیز قلعه‌سی، حجم آب ذخیره‌شده در سد خداآفرین که در بالادست سد قیزقلعه‌سی قرار دارد، از طریق کانال و شبکه پایاب به دشت‌های آذربایجان‌شرقی، اردبیل و جمهوری آذربایجان به میزان ۲میلیارد مترمکعب در سال تزریق خواهد شد و زمینه توسعه بخش‌های گردشگری، کشاورزی و نیز تولید انرژی برقابی فراهم می‌شود.
این سد ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که ازجمله آن می‌توان به مواردی چون بزرگ‌ترین و مهم‌ترین پروژه مرزی شمال‌غرب کشور، تامین آب بزرگ‌ترین شبکه آبیاری زهکشی شمال‌غرب کشور، پیاده‌سازی دیپلماسی آب و حسن همجواری، افزایش تعاملات میان ایران و جمهوری آذربایجان، تنظیم ۲ میلیارد مترمکعب آب در سال با تشکیل لکه آبی، توسعه و رونق کشاورزی و اقتصادی منطقه و اشتغال‌زایی بالغ بر ۴۰ هزار نفر و توسعه فرهنگی بین ۲ کشور همسایه با حفاظت از پل‌های تاریخی۱۱ و ۱۵ دهنه خداآفرین اشاره کرد.
در همین راستا سد «خداآفرین» نیز همزمان با افتتاح سد قیزقلعه‌سی به بهره‌برداری رسمی رسیده است. سد خداآفرین بخش اول طرح جامع خداآفرین است که در سال۱۳۸۷ افتتاح شد، اما برای بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت آب ذخیره‌سازی شده در این سد، نیاز به اجرای سد قیزقلعه‌سی به‌عنوان بخش دوم این طرح جامع وجود داشت.
سد خداآفرین در بالادست و سد قیزقلعه‌سی در ۱۲کیلومتری پایین‌دست سد خداآفرین قرار دارد و با وجود سد قیزقلعه‌سی، امکان بهره‌برداری کامل و آبگیری از سد خداآفرین فراهم می‌شود؛ به‌طوری که ۷۴هزار هکتار از اراضی کشاورزی از طریق کانال به‌منظور آبیاری تامین آب می‌شود. این در حالی است که پیش از افتتاح سد قیزقلعه‌سی امکان تامین آب برای این میزان زمین کشاورزی فراهم نبود.
فرایند عملیات احداث سد قیزقلعه‌سی از سال۱۳۸۵ آغاز شد و تا شروع دولت سیزدهم ۸۰درصد پیشرفت داشت، اما در دولت سیزدهم، تکمیل پروژه در اولویت قرار گرفت و طی این سال‌ها با پیشبرد اقداماتی چون خاکریزی تاج، نصب دریچه‌های سد، تکمیل عملیات حفاری و تزریق، احداث راه‌های جایگزین مستقر در مخزن این سد، تکمیل نیروگاه‌ها و پاکسازی مخزن در دولت سیزدهم انجام شد.
بازدید از کریدور ترانزیتی جاده‌ای و ریلی ارس
رئیس‌جمهور از بخش‌هایی از پروژه در حال اجرای کریدور ترانزیتی جاده‌ای و ریلی ارس در نقطه مرزی شمال غربی کشور هم بازدید کرد. او که به‌منظور حضور در مراسم افتتاح مشترک سد قیز قلعه‌سی با رئیس‌جمهور آذربایجان به استان آذربایجان‌شرقی سفر کرده بود، در بدو ورود از بخش‌هایی از پروژه در حال اجرای کریدور ترانزیتی جاده‌ای و ریلی ارس ازجمله پایانه کلاله بازدید کرد. کریدور ترانزیتی جاده‌ای و ریلی ارس به طول ۱۰۷ کیلومتر و با اعتباری بالغ بر ۴۹ هزار میلیارد ریال احداث خواهد شد که برخی مراحل اجرای بخش جاده‌ای آن آغاز شده و بخش ریلی نیز در دست مطالعه قرار دارد.
این پروژه که در مسیر کریدور منطقه‌ای قرار دارد از کلاله در شهرستان جلفا در شمال آذربایجان شرقی آغاز شده و با یک پل به کلاله در جمهوری آذربایجان متصل می‌شود. طبق پیش‌بینی‌ها این پروژه در مدت ۳۶ماه با احداث ۲۱ دستگاه پل و ۵ پل بزرگ اجرا خواهد شد.
آخرین دیدار رئیس جمهور فقید
روسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در حاشیه مراسم افتتاح طرح مشترک سد قیز قلعه‌سی روی رودخانه مرزی ارس، با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند. همچنین روسای جمهور ایران و آذربایجان در بدو ورود به محل افتتاح سد قیز قلعه‌سی، به اتفاق یکدیگر با حضور روی تاج سد، از بخش‌های مختلف آن بازدید کردند.
روسای ۲ دولت ایران و آذربایجان با حضور در محل احداث سد مشترک قیز قلعه‌سی در نقطه صفر مرزی و روی رودخانه ارس، از بخش‌های مختلف این سد دیدن کردند و با توضیحات دست‌اندرکاران اجرای این پروژه از جزئیات احداث و مزایای بهره‌برداری از آن مطلع شدند.